Türkiye Ligi mi, Yabancılar Ligi mi? -1 (İlker Yıldız)

2024-2025 Türkiye Sigorta Basketbol Süper Ligi’nde normal sezon geçtiğimiz günlerde oynanan erteleme maçlarıyla sona erdi. Normal sezonu Fenerbahçe Beko (27-3) lider tamamlarken, Beşiktaş Fibabanka (23-7) ikinci ve Anadolu Efes (23-7) de üçüncü sırada tamamladı. Darüşşafaka Lassa (9-21) ve Semt77 Yalovaspor (7-23) ise gelecek sezon TBL’de mücadele edecekler.

Türkiye Basketbol Süper Ligi’nde Bir İlk!
2024-2025 BSL normal sezonunun sonunda süre alan 277 oyuncunun 152’si yabancı, 125’i ise yerli oyuncuydu. En üst profesyonel basketbol yerel ligimizin tarihinde ilk kez yerli oyuncularımızın sayısı, yabancı oyuncuların sayısından az olan bir sezonu geride bıraktık! Yerli oyuncularımızın aldıkları süreler salgın döneminden önce %37-38 civarındayken, geçen sezon ise %33,63 olarak gerçekleşti. Bu sezon ise 4+3 yabancı oyuncu kuralı ile birlikte yerli oyuncularımızın aldıkları süreler büyük bir düşüşle %28,02 olarak gerçekleşti. Bu da demek oluyor ki, yerli oyuncularımızın aldıkları sürelerde sadece 4-5 sene gibi kısa bir süreçte %10 gibi ciddi bir azalma yaşanmış!… Aynı dönemde A Milli Erkek Basketbol Takımımız da Sayın Ergin Ataman’ın başantrenörlüğünde son 30 yılın en başarısız dönemini yaşayarak üç önemli FIBA organizasyonunda başarısız olmuştu. Oysa salgın sürecinin bizlere gösterdiği en önemli şey; kulüplerimizin sürdürülebilirlikleri adına öz kaynaklara önem vermeleri ve finansal fair-play kurallarına riayet etmelerinin gerektiği yönündeydi. Maalesef ülke basketbolumuzda salgın sürecinden sonra çok daha artan bir oranda değer üretimi yerine, tüketim anlayışının hakim olduğunu üzülerek görüyoruz.

İstatistiklerde Tarihi Düşüş ve Yerli Antrenörlerimiz!
Yerli oyuncularımızın bu sezon aldıkları sürelerin yanında; sayı, ribaunt, asist, top çalma ve verimlilik puanı istatistiklerinde de lig tarihimizin hemen hemen en düşük yüzdelerine sahip olduklarını üzülerek görüyoruz. Geçen sezona göre bu sezon yerli oyuncu istatistiklerinde; sayıda %25,75’ten %22,51’e, ribauntta %31,86’dan %27,46’a, asistte %28,73’ten %24,44’e, top çalmada %30,80’den %26,46’a ve verimlilik puanında %26,88’den %23,33’e gerileme olduğu görülmektedir.

Karşıyaka basketbol takımında sezonun neredeyse yarısından itibaren sponsor desteğinin çekilmesiyle birlikte büyük bir kriz yaşandı, takım uzun süre küme düşme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Yabancı oyuncular başta olmak üzere birçok oyuncunun takımdan ayrılması sonrasında, maçların büyük bölümünde yerli oyuncularla oynadılar ve birçok yerli oyuncumuz iyi performanslar sergileyerek basketbol adına gelişim sağladılar. Karşıyaka’nın yerli oyuncuların takım içerisinde aldıkları süre olarak birinci sırada yer aldığını görüyoruz (%47,77). İkinci sırada ise Orhun Ene yönetimindeki Tofaş yer alıyor (%32,46). Açık ara son sırada ise Erdem Can yönetimindeki Türk Telekom geliyor (%13,53). Ne kadar büyük bir ironi değil mi? Yerli oyuncuların en az süre aldığı kulüp takımımızın isminde “TÜRK” kelimesi geçiyor ama TÜRK oyunculara en az süre veren takımımız: Türk Telekom!…

Türkiye Basketbol Süper Ligi’nde çalıştırdıkları takımlarında yerli oyuncularımıza en az süre veren üç antrenörümüzün de Türk antrenör olması da ayrıca dikkate değer bir durum olduğunu da üzülerek ifade etmem gerekiyor. Mersin Spor (antrenör: Can Sevim) ve Aliağa Petkimspor (Antrenör: Burak Gören) ve Türk Telekom (antrenör: Erdem Can) !…

4+3 Yabancılar Ligi!
Maalesef dünyadaki hemen her ülkeyi ciddi anlamda etkileyen salgın sürecinden ders almamışız. TBF yönetimi de yaşanan bu kriz dönemi ve sonrası adına yakın ve uzun vadeli herhangi bir hazırlık yapmak yerine, kulüplerimizi daha da zor duruma düşürecek olan suni başarılar adına, geçici çözümler bulmakla yetinilmiş. Bu sezon ve geçtiğimiz sezonlarda birçok kulübümüzün yaşadığı finansal sıkıntıların en önemli sebebi olan değer üretmekten uzak, öz kaynaklara önem vermeyen ve kendi ülke basketboluna yabancılaşan bir anlayışla, ülke basketbolumuzun gelişmesi ve istikrarlı başarılar yakalaması mümkün değildir.

Üzülerek söylemek zorundayım ki. BSL’yi hem yabancı oyuncu sayısının yerli oyuncu sayısından fazla olması yönünden, hem de kendi ülke basketboluna yabancılaşma yönünden “yabancılar ligi” olarak da nitelendirmemiz pek de yanlış olmayacaktır. BSL’de bu sezon uygulanan 4+3 yabancı oyuncu kuralı sadece yabancı oyuncu sayısını arttırmadı, yerli genç oyuncuların önünü de kesti.

4+3 Kuralı ile A Milli Takımımıza Hangi Oyuncuyu Kazandırdık?
Yerli oyuncular arasında takımlarında en çok süre alan oyunculara baktığımızda; Ercan Osmani, Berk İbrahim Uğurlu, Şehmus Hazer, Yiğitcan Saybir, Sarper David Mutaf, Melih Mahmutoğlu, Muhsin Yaşar, Enes Berkay Taşkıran, Yunus Emre Sonsırma (kendi kulüp takımında en çok süre alan oyuncu oldu. Bu alanda tek yerli oyuncu konumunda), Canberk Kuş, Emircan Koşut, Kadir Bayram, Troy Selim Şav, Berkan Durmaz ve Egehan Arna… Bu oyuncularımızın büyük çoğunluğunun Sayın Ergin Ataman tarafından A Milli Takımımızın Avrupa Şampiyonası Elemeleri kadrosuna dahi alınmadıklarını görüyoruz.

Oyuncu Yetiştirme Zahmetine Ne Gerek Var!
TBF yönetiminin ve Ergin Ataman’ın da onayladığı 4+3 yabancı oyuncu kuralından beklentilerin kısa vadede FIBA 2025 Avrupa Şampiyonası’nda başarı elde etmek adına alındığını hepimiz biliyoruz. Umarım özlediğimiz madalyayı bu Avrupa Şampiyonasında alırız ama uzun vadede ülke basketbolumuzun birçok şey kaybettiğini de söylemek zorundayız. 4+3 yabancı oyuncu kuralı ile sahada en az bir yerli oyuncunun kalmasıyla, birçok yerli oyuncumuzun süre ve sorumluluk alarak bu şampiyonada milli takımımıza katkı sağlamaları beklenirken, bu beklentilerin tam olarak karşılandığını söylemenin güç olduğu da bir gerçek.

Daha kötüsü ise bu anlayışla yerli oyuncu hakkını kullanacak olan takımlarımızın tecrübeli oyuncular yönünde tercihte bulundukları ve genç yerli oyuncuların ise çok daha geri planda kalarak ülke basketbolumuzun geleceğini tehlikeye attığımızdır. Ülke basketbolumuzda artık yeni genç yüzleri izleyemez olduk. Bu sezon ülke basketbolumuzun geleceği diyebileceğimiz neredeyse bir genç basketbolcunun bile ismini söylemekte zorlanıyoruz. Kulüp takımlarımız nede olsa 7 yabancı oyuncuyla ligde istediğimiz neticeyi alırız, “oyuncu yetiştirme zahmetine ne gerek var” hazırcı anlayışıyla, ne altyapıya ehemmiyet vermenin, ne yetenekli genç oyuncuları ülke basketbolumuza kazandırmanın, ne de kendi kulüplerinin sürdürülebilirlikleri ile ilgili bir kaygı taşıdıklarını söyleyebiliriz!…

4+3 yabancı oyuncu kuralı, bu ismini saydığımız oyuncular arasında milli takımımızda kendine ciddi yer bulabilecek olan bir tek Şehmus Hazer’in daha fazla süre ve sorumluluk almasını sağladı (bu sezonki takım tercihinin de bunda etkili olduğunu söylememiz yanlış olmayacaktır). Bir de ekonomik krizden dolayı birçok yabancı oyuncusu takımdan ayrılan Karşıyaka’da Muhsin Yaşar’ın çok önemli performanslarını izledik. Sadece bir iki oyuncu için, ülke basketbolumuzun geleceğini zor durumda bırakmaya kimsenin hakkının olmadığını düşünenlerdenim. Bu kural olsa olsa aracılara ve popülist kulüp yöneticilerine yaramıştır. Pekala finansal fair-play, kulüplerimizin sürdürülebilirlikleri, altyapılarımız, yerli ve milli anlayışı neden önemsemiyoruz ve ülke basketbolumuzun ihtiyaç duyduğu önceliklere neden sırt dönüyoruz? Bu anlayış, kendi değerlerimize “YABANCILAŞMA” değil de nedir?

Her şey Türk basketbolu için. Her şey A Milli Takımlarımız için.