Son yıllarda giderek artan bir eğilim var.
Amerika’da basketbol bursu almak ve sporcu öğrenci olarak 2 yıllık (NJCAA) ya da 4 yıllık (NCAA) yüksek öğrenim kurumlarında eğitim ve sporu bir arada devam ettirmek.
Daha önceleri her yıl bir elin parmaklarını geçmeyen sayıda basketbolcu bu yönde tercih kullanırken son yıllarda bu sayıların giderek arttığını görüyoruz.
Bu noktada önemli konuların başında ABD’de NAIA (National Association of Intercollegiate Athletics), NJCAA (National Junior College Athletic Association) ve NCAA (National College Athletic Association) tarafından uygulanan kuralları bilmek geliyor.
Gerek NAIA kapsamındaki küçük üniversiteler, gerek NJCAA kapsamındaki 2 yıllık “community college”ler ya da junior varsity ‘ler, gerekse NCAA tarafından organize edilen 4 yıllık üniversitelerden burs almak için gerekli olan şartları taşımak şart.
Bu şartların başında bir sporcu menajeri ya da profesyonel bir temsilci ile bir sözleşme imzalamamak, bir kulüp ile resmi bir transfer sözleşmesi olmaması, sosyal yardım olarak kulüpten alınan ayni ve nakdi tutarların belirli sınırları geçmemesi gibi kurallar geliyor.
Gerek NAIA, NJCAA ve NCAA bu konuları çok sıkı şekilde kontrol ediyor. Bu konuda sporcu öğrencilerden on-line ve daha sonra yazılı olarak beyan talep ediyor.
Bu konulara uymamış olduğu halde burslara başvuranlar, daha sonra kendileri ile ilgili bir “bilginin” (buna bir ihbar demek de mümkün) NCAA ya da diğer kurumlara veya bursu veren üniversiteye ulaşması durumunda aldıkları bursu kaybetme ya da belirli süreler takıma girememe durumunda kalıyor.
Bu tip örnekleri son yıllarda oldukça fazla görmüş durumdayız.
Diğer taraftan NCAA okullarına yapılacak başvurularda öğrencinin bilgi seviyesini ölçen bazı sınavlardan belirli notları almak gerekiyor.
Örneğin, Türkiye’den bir öğrenci sporcunun, önümüzdeki 2017-2018 eğitim yılında NCAA’e bağlı Division 1’de yer alan üniversiteden burs alabilmesi için TOEFL dil sınavından gerekli notu alabilmesi gerekiyor.
TOEFL Sınavından geçerli not almak yeterli olmuyor. ABD eğitim sistemi kapsamında hazırlanan ve Türkiye’de akredite kurumlar tarafından yapılan SAT ya da ACT denen sınavlarda belirli not derecelerine ulaşmak gerekiyor.
Bu not derecelerine ulaşmadan bir NCAA Division 1 okulundan burs almak mümkün olmuyor.
Yine bir örnek ile açıklamak gerekir ise Türkiye’de GPA (Lise not ortalaması) derecesi 3.00 olan bir öğrencinin SAT score’unun 620 olması gerekiyor. Eğer GPA derecesi 2.80 ise SAT sınavından 700 “score” çıkarmak gerekiyor.
NJCAA’e bağlı JUCO (Junior College) olarak adlandırılan okullarda ve NAIA kapsamındaki küçük üniversitelerde bu tip sıkı akademik standartlar aranmıyor.
Bununla birlikte bu okullarda oynanan basketbol çoğunlukla bizim Bölgesel Ligler seviyesine bile zorlukla ulaşıyor. Ayrıca 2 yıllık JUCO’dan mezun olup tekrar sonraki 2 yıl için bir NCAA takımından burs almak her zaman kolay ya da mümkün olmuyor.
Eğer NJCAA ya da NAIA kapsamında bir okul söz konusu ise bu okulun son 2-3 sene kendi konferansında aldığı derecelere bakmak ve ilk 4 sırada yer almayan (kaybeden) okulların takımlarının çok zayıf olabileceği dikkate almak gerekiyor.
AMERİKA’DA ÖDEV VE PROJE ÇALIŞMALARI ÇOK AĞIR
Basketbol bursu ile ABD’ye giderken dil (İngilizce) altyapısı büyük önem taşıyor.
NCAA dışındaki daha düşük akademik standartları olan NJCAA ve NAIA liglerine giden sporcular İngilizceleri yetersiz olduğu için çoğu zaman ABD’li sınıf arkadaşlarından yardım “dilenmek” zorunda kalıyor
Bu yetersizlik çok ağır ödev ve proje çalışmaları ile büyük bir baskıya dönüşebiliyor.
Evet, ABD sistemi böyle. Ödevler ve proje çalışmaları her zaman çok ağır.
Bu konu önemli çünkü Türkiye’den giden pek çok öğrenci, dil sorunu nedeni ile yardım alabilmek için sosyal hayatlarından ve kişiliklerinden önemli tavizler vermek zorunda kalabiliyor.
Bu “tavizler” elbette basketbola odaklanma konusunda ayrı bir risk faktörü konumunda.
Bu durumu bilen okul yöneticileri de öğrencileri fark ettirmeden en kolay ama gelecekte en az değer yaratacak derslere yönlendiriyor.
SEZON DÖRT AY
ABD’de Üniversite sporlarında, sporcular okullarına Ağustos ayının 2. Haftasında katılıyor.
Sezon Ekim sonunda resmi hazırlık maçları ile başlıyor.
Genelde Eylül ayı sonuna kadar Head Coach ile tam takım idmanı yapmak yasak.
Bu arada genelde yardımcı coachlar yönetiminde bireysel ve 2×2, 3×3 gibi antrenmanlar yapılıyor.
NCAA ve NJCAA liglerinde sezon Kasım ayında başlıyor ve Şubat sonunda sona eriyor.
Öğrenci sporcunun takımı eğer konferans ya da bölge finaline kaldıysa bu süre Mart ortasına kadar uzayabiliyor.
Şubat ayında sezonu biten sporcunun gelecek Ekim ayına kadar bireysel antrenmanlar ile formda kalmaya çalışmaktan başka seçeneği yok.
Uzun yıllar kendimize şu soruyu sorduk;
ABD’ye giden Türk sporcuları neden gitmeden önce Türkiye’de geçtikleri oyuncuların, döndükten sonra gerisinde kalıyor?
İşte bu sorunun önemli cevaplarından biri ABD’de 4 ay süren basketbol sezonu ardından yaşanan fiziksel düşüş ve maç eksikliği.
Bireysel çalışma odaklanması bu eksikleri ve uzun süreleri telafi edemiyor ise düşüş kaçınılmaz oluyor.
SOSYAL HAYATA UYUM KONUSU ÖNEMLİ
ABD’de sosyal hayat Türkiye’ye göre çok farklı.
Erkeklerin erkekler, kadınların kadınlar ile evlenmesine tüm medeni hakları tanınarak imkan veren kanunların yürürlükte olduğu bir ülkede elbette sosyal yaşam ve bireysel ilişkiler Türkiye’den çok farklı temeller üzerinde yapılanıyor.
Türkiye’den giden bir sporcu için çok uç noktalara varabilecek farklılıklara adapte olmak beraberinde hem basketbol hem de akademik hayatı etkileyecek odaklanma hatalarını beraberinde getirebiliyor.
Bu nedenle burs alınacak okulun bulunduğu eyaletin, şehrin demografik, etnik, sosyal yapısını bilmek, Türkiye’ye daha yakın bir sosyal dokunun bulunduğu eyaletleri seçmek bu konudaki hataları azaltabilecek faktörler konumunda bulunuyor
GİZLİ MALİYETLER VAR
Gerek NCAA gerek NJCAA okulları belirli “kredi sayısı” bazında burs veriyor.
Örneğin bir JUCO’da 18 kredi için burs alındıysa mezun olmak için gereken kredi ise 24 ise aradaki 6 kredi için sporcu öğrencinin ödeme yapması gerekiyor.
Bu da aileler için 600 -2.000 USD arası hesapta olmayan maliyetler demek.
NCAA okullarında da belirli akademik programları isteyen sporcu öğrenciler başta hesaplamadıkları bazı maliyetler ile karşılaşarak hayallerindeki meslek yerine çok farklı ve daha az değer yaratacak mesleklere “yönlenmek” zorunda kalabiliyor.
Yemek ve barınma ihtiyaçları okullar tarafından karşılansa da her öğrenci için kişisel bakım ve sosyal hayatın getirdiği zorunlu harcamalar (sinema, dışarıda yenen yemekler, kıyafet ve zorunlu kişisel bakım malzemeleri için yapılan masraflar vs) ayda en az 200-300 USD tutarında bir masraf yaratabiliyor.
Okullar sporcu öğrencilere kampus içinde kafeterya, kütüphane ya da ofis işlerinde part time çalışma imkanı verse de, ödevler konusunda uzun saatler geçirmek zorunda kalan ve idmanlarda yorulan Türk sporcular için çalışarak elde edilecek 200 USD’nin getireceği yorgunluk büyük ve yıpratıcı oluyor.
Sonuç olarak ;
Bu yazının amacı kimseye ABD’ye git ya da ABD’ye gitme demek değil.
Bununla birlikte ABD’ye giden fakat hayal ettiğinden çok farklı koşullar ve hayatlar ile karşılaşan ve çok değerli zamanları kaybeden pek çok sporcumuz olduğuna şahitlik ediyoruz.
Benim önerim her türlü bilgiyi aracılar eli ile değil ilk ağızdan ve ilgili kurumların web sitelerinden öğrenerek önemli kararın verilmesi yönünde.
Hem üniversitede ders veren bir öğretim üyesi, hem de 33 yıldır kadın basketbolunu coach ve yorumcu olarak yakın takip eden bir gözlemci olarak fikrimi sorarsanız;
Önümüzdeki sezon yabancı oyuncu sayısının azalacağı KBL’de ya da giderek güçlenen TKBL’nin ilk 10-12 kulübünün kadrolarında süre ve sorumluluk alabilecek kalibredeki gençlerimizin basketbol gelişimi açısından, yukarıda sayılan faktörleri de dikkate alarak Türkiye’de kalması daha doğru diye düşünüyorum.
Twitter : @hayripekergin
(25-04-2017)