Kimine göre hakemlik zor zenaat. Oysa değil. Bir basketbol maçında hep aynı şeyler olur ve hiçbir pozisyon hakem için ilk defa rastlanan bir durum değildir.
Yeter ki… Hakem kuralları bilsin, oyunu anlasın, karar verme yetisi olsun, korkmasın ama cesaret gösterisi de yapmasın, oyunun aktörlerinin kendisi değil oyuncular olduğunu farketsin ve en önemlisi mekaniği iyi uygulasın.
Çok istisnai pozisyonlar dışında eğer üç hakem doğru mekaniği uyguluyorsa hiçbir şey gözden kaçamaz. Tabii pozisyonu görmekle birlikte karar vermek önemlidir. Maalesef bizde başhakem ile yardımcıları arasında kitapta yazılı olmayan farklılıklar oluşmakta, belli durumlarda karar sadece baş hakemden beklenmektedir. Oysa kararlar açısından hakemler arasında bir yetki farkı bir-iki durum dışında bulunmamaktadır. Baş hakemler de sahada müdür edasını bırakıp üç hakemden biri olduğunu anlamalı, anlamıyorlarsa anlatılmalıdır. Bu sağlandığında üç hakemin ekip olarak çalışma şansı artar.
Koçlarla konuştuğumuzda öğreniyoruz ki, oyuncularına o maçı yönetecek hakemlerle ilgili uyarılar yapıyorlar. Bunun nedeni de faul konusunda, teknik faul konusunda, ihlaller konusunda hakemler arasında standart olmaması.
Bütün üst düzey maçlar TV’lerden yayınlanırken, hakemlerimiz Avrupa’nın en güçlü takımlarının maçlarını ligimizde yönetirken bilgilerinin, görgülerinin eksikliğinden söz edilemez. Hakemlerimizin bilgi değil, “hakem duruşu” eksiği var. Bu eksikliğin en büyük nedeni ise kendilerine güç vermesi, destek vermesi gerekenlerin yeterince bu işlevlerini yerine getirememeleri ve aksine hakemler üzerinde baskı oluşturmaları. Sahaya kafası rahat çıkmayan hakemin hata yapma şansı daha fazladır. Bunun yanı sıra hakemler adil yönetildiklerine, kendileri ile ilgili karar veren kişilerin objektif olduğuna inanmalıdır.
Teknik açıdan rahatsızlık veren birkaç konuya temas edeceğim.
- Bir otomobil önde çarptığında aracın içindekilerin kafaları geri gider ve boyun travması söz konusu olur. Ligimizde öyle oyuncular var ki en ufak temasta, hatta temas yokken boyunlarını kaza geçirmiş gibi geri atıyorlar. Hakemlerimiz bunu yediği için boyun atanların sayısı hızla artıyor, yabancılar da buna dahil oluyor.
- Şut atan birçok oyuncu temas almış gibi kendilerini yere bırakıp faul istiyor ve çoğu zaman alıyorlar. Artık ligimizde olmadığı için ismini vermekte sakınca yok… Erick McCollum’un çaldırdığı faulleri izleyin.
- Pick and roll sırasında topla oynayan kısalar show up yapan uzun savunmacının üzerine gidip o oyuncu sabit de olsa yandan temas sağlayıp hakemlerden faul alıyor. Çok basit faul kararları nedeniyle uzunlar sahada kalamıyor ve zaman zaman da koçlar alan savunmasına dönmek zorunda kalıyor.
- Swing hareketinden sonra uyduruk steps kararları çalınıyor. Bunu modayı Lamonica başlattığı için “İtalyan stepsi” de diyebilirsiniz. Steps kararı verebilmek için hakemin çok net şekilde önce pivot ayağını kaldırıp sonra top elinden çıkardığından EMİN olmalıdır.
- Sırtı dönük oynayan oyuncu elini rakibe sararak bloke ediyor ve ciddi bir haksız avantaj elde ediyor.
- Ribaund pozisyonunun başında dezavantajlı durumdaki oyuncular rakibinin omuzuna basıyor ve onu pasivize ederek topa sahip oluyor.
- Fast-break sırasında oyuncu potanın altındaki arkadaşına bir sayı pası verirken, savunma oyuncusunun belirli-belirsiz şekilde hafif teması faul olarak değerlendirilerek hücum takımı cezalandırılıyor, yani avantaj ilkesi dikkate alınmıyor.
Hakemlerin konuşulmayacağı bir sezon dileklerimle…
(15-09-2016)